TM_383

8 1|11|2023 #383 Εν μέσω εντεινόμενων πιέσεων λόγω κλι- ματικής αλλαγής και γεωπολιτικής αβεβαι- ότητας, το νέο τεύχος της σειράς μελετών Τάσεις του Επιχειρείν τ ης Διεύ θυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ , ε στιάζει στην πορεία και τις προκλήσεις των ελλη- νικών εξαγωγών. Βασικό συμπέρασμα της ανάλυση ς είναι ότι, παρά τη συνεχιζόμενη επιβράδυνση, η Ελλάδα διατηρεί τα μερί- διά της έναντι των Ευρωπαίων ανταγω- νιστών της, με ισχυρές επιδόσεις στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας. Κοιτάζοντας μπροστά, ενώ το δυσμενές περιβάλλον θα δοκιμάσει τις αντοχές των Ελλήνων εξα- γωγέων (κυρίως στα τέλη 2023 και αρχές 2024), υπάρχουν τα εχέγγυα να ανακτηθεί σταδιακά μέσα στο 2024 η δυναμική της προηγούμενης διετίας. Συγκεκριμένα, υπό την πίεση του διεθνούς περιβάλλοντος, οι ελληνικές εξαγωγές αγα- θών (εκτός πετρελαίου) υποχωρούν για πρώτη φορά μετά την πανδημία, καταγρά- φοντας ετήσια μεταβολή της τάξης του -1% σε αποπληθωρισμένους όρους το τρίμηνο Ιούνιος-Αύγουστος 2023 (-2,7% σε ονομα- στικούς όρους). Ωστόσο, παρά την επιβρά- δυνση, επιτυγχάνουν να αυξήσουν οριακά το μερίδιό τους στην Ευρώπη, καλύπτοντας 0,56% των ευρωπαϊκών εξαγωγών κατά το τελευταίο τρίμηνο (έναντι 0,55% στο αντί- στοιχο διάστημα του 2022), καθώς και να συμβάλλουν (σε συνδυασμό με τις μειωμέ- νες εισαγωγές) στον περιορισμό του εμπο- ρικού ελλείμματος κατά περίπου 0,2 δισ. ευρώ (3% χαμηλότερα από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022 σε ονομαστικούς όρους). Εμβαθύνοντας στη σύνθεση των ελληνι- κών εξαγωγών κατά το θερινό τρίμηνο 2023, διαπιστώνουμε ότι: • Σε επίπεδο προορισμών, θετική (αν και επιβραδυνόμενη) πορεία είχαν οι γειτο- νικές αγορές, με τη Δυτική Ευρώπη (που απορροφά το 55% των ελληνικών εξαγω- γών) και τα Βαλκάνια (14% των ελληνικών εξαγωγών) να παρέχουν την κύρια στήριξη (+2% και +3% αντίστοιχα σε αποπληθωρι- σμένους όρους), έχοντας ως αιχμή τα προ- ϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Αντίθετα, οι μη ευρωπαϊκές αγορές σημείωσαν αθροιστικά πτώση της τάξης του 7% ετησίως, παρουσι- άζοντας μεικτή εικόνα μεταξύ των προορι- σμών (με την Ασία να ξεχωρίζει θετικά και τη Μέση Ανατολή να κινείται έντονα πτωτικά). • Σε επίπεδο κλάδων, με υψηλότερη δυ- ναμική συνέχισε να ξεχωρίζει κατά το θε- ρινό τρίμηνο η υψηλή τεχνολογία με τους κλάδους μηχανημάτων και φαρμάκων να κερδίζουν μερίδια έναντι των Ευρωπαίων ανταγωνιστών τους (με ετήσιες ανόδους 10% και 9%, αντίστοιχα, σε αποπληθωρι- σμένους όρους). Παράλληλα, τα τρόφιμα συνεχίζουν να έχουν συνεισφορά θετική, αλλά μειωμένη (κυρίως λόγω ελαιόλαδου), με ετήσια αύξηση της τάξης του 3%. Αντί- θετα, πτώση σημειώθηκε στον σημαντι- κό σε συνεισφορά κλάδο των μετάλλων (-10%, κυρίως λόγω χαλκού και σιδήρου), ενώ η ένδυση κατέγραψε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία πτώση (-40%). Για το υπόλοιπο του έτους, αναμένονται αυ- ξημένες προκλήσεις, καθώς στη γενικότερη τάση επιβράδυνσης προστίθενται οι επι- πτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η οποία έκρουσε εμφατικό σήμα κινδύνου με τις πλημμύρες από την κακοκαιρία Daniel να πλήττουν σχεδόν το 20% της Θεσσαλίας – περιφέρεια η οποία καλύπτει το 6% των ελ- ληνικών εξαγωγών (με περίπου 2 δισ. ευρώ εξαγωγές ετησίως). Η κρισιμότητα της συ- νεισφοράς της εστιάζεται κυρίως στα υψη- λά (και διαχρονικά αυξανόμενα) μερίδιά της στις εξαγωγές αγροδιατροφής και με- τάλλων (14% και 8%, αντίστοιχα) – τα οποία φτάνουν το 44% για τα γαλακτοκομικά και το ⅓ για το βαμβάκι. Σημειώνουμε ότι η Θεσσαλία παράγει περίπου το 20% των ζωοτροφών και του γάλακτος, προσφέρο- ντας έτσι πρώτη ύλη σε συγγενείς κλάδους αγροδιατροφής άλλων περιφερειών. Με αυτά τα δεδομένα, η επίδραση της κα- ταστροφής στη Θεσσαλία, σε συνδυασμό με τη μειωμένη φετινή παραγωγή ελαιό- λαδου και επιτραπέζιων ελιών, αναμένεται να επιδράσουν αρνητικά στις εξαγωγές του τελευταίου 4μηνου, αφαιρώντας περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα από τις εξαγωγές της χρονιάς (με το ¼ της απώλειας να προκύ- πτει λόγω Θεσσαλίας). Σε αυτό το πλαίσιο, εκτιμούμε ότι οι εξαγωγές αγαθών (εκτός πετρελαίου) για το σύνολο του 2023 θα ξεπεράσουν οριακά τα επίπεδα του 2022 (ετήσια άνοδος της τάξης του 1% σε απο- πληθωρισμένους όρους). Κοιτάζοντας πιο μπροστά, οι δύο αυτές αρνητικές παράμε- τροι αναμένεται να συνεχίσουν να ασκούν πίεση στις εξαγωγές το 2024, αφαιρώντας 2 ποσοστιαίες μονάδες από την ετήσια ανά- πτυξή τους (που ακολουθεί μεσοπρόθεσμη τάση της τάξης του 5%). Ωστόσο, συνεκτι- μώντας την αναμενόμενη ανάκαμψη των όγκων του διεθνούς εμπορίου και την ενδυ- νάμωση της ευρωπαϊκής οικονομίας, οι ελ- ληνικές εξαγωγές αγαθών (εκτός πετρελαί- ου) για το 2024 εκτιμάται ότι θα κινηθούν σε ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 3%. Ωστόσο, η εντεινόμενη γεωπολιτική αστά- θεια και κλιματική κρίση προσθέτουν στις εκτιμήσεις υψηλούς βαθμούς αβεβαιότη- τας (για αναθεώρηση προς τα κάτω). Ειδι- κότερα, το αρνητικό κλίμα στην «ευρύτερη γειτονιά μας», που έχει διαμορφωθεί λόγω Ουκρανίας, επιβαρύνεται από τις πρόσφα- τες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή (η οποία σημειώνουμε ότι απορροφά περίπου το 5% των ελληνικών εξαγωγών, με το ⅓ αυ- τών να αφορά στο Ισραήλ). Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας Οι ελληνικές εξαγωγές δοκιμάζονται