Shoulder surfing: Η υποτιμημένη απειλή

Οι περισσότεροι δεν ανησυχούμε για το shoulder surfing, δηλαδή για αυτούς που κλέβουν τα

στοιχεία μας κρυφοκοιτάζοντας πάνω από τον ώμο μας. Θεωρούμε ότι μπορούμε να εντοπίσουμε κάποιον που κρύβεται πίσω μας με τα μάτια του καρφωμένα στην οθόνη μας. Αλλά οι απατεώνες χρειάζεται να σταθούν τυχεροί μόνο μία φορά. Και τους δίνουμε πολλές ευκαιρίες κατά τη διάρκεια μιας εργάσιμης ημέρας.

Ο Jake Moore, ειδικός σε θέματα κυβερνοασφάλειας από την εταιρεία ESET, αποκάλυψε πρόσφατα δύο περιπτώσεις όπου κατάφερε να αποκτήσει τα στοιχεία σύνδεσης των διαδικτυακών λογαριασμών φίλων του, έχοντας τη συγκατάθεσή τους. Η έρευνά του υπογραμμίζει πόσο εκτεθειμένοι είμαστε σε έμπειρους επιτιθέμενους, ειδικά σε περιβάλλοντα όπως μπαρ, καφετέριες και εστιατόρια.

1. Snapchat surfing: Στο πρώτο του πείραμα, ο Τζέικ έβαλε στοίχημα με έναν φίλο του ότι θα μπορούσε να υποκλέψει τον λογαριασμό του στο Snapchat, ακόμη και αυτόν που προστατεύεται από έλεγχο ταυτότητας δύο παραγόντων. Χρησιμοποιώντας τη λειτουργία επαναφοράς κωδικού πρόσβασης, πληκτρολόγησε τον αριθμό τηλεφώνου του φίλου του και επέλεξε την επιλογή να του σταλεί μήνυμα με κωδικό επιβεβαίωσης. Κρυφοκοιτάζοντας το μήνυμα επιβεβαίωσης όταν αυτό εμφανίστηκε στην αρχική οθόνη του κινητού του φίλου του, μπόρεσε να πάρει τον πλήρη έλεγχο του λογαριασμού του. Ακόμη και ένας δεύτερος κωδικός SMS που στάλθηκε ως επιβεβαίωση αγνοήθηκε από τον κάτοχο του λογαριασμού, αλλά παρατηρήθηκε και χρησιμοποιήθηκε από τον Jake. Βέβαια, ένας επιτιθέμενος μπορεί να μην γνωρίζει τον αριθμό τηλεφώνου του θύματός του, αλλά μπορεί να είναι σε θέση να τον βρει στο διαδίκτυο από προηγουμένως παραβιασμένα αρχεία δεδομένων ή αξιοποιώντας ανοικτές πηγές πληροφορίων, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Καλώντας τον χρήστη και προσποιούμενος τον υπάλληλο της εν λόγω εταιρείας μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ένας εισβολέας θα μπορούσε θεωρητικά να ξεγελάσει τον χρήστη και να του παραδώσει τον κωδικό SMS που παρέλαβε. Φυσικά, αυτό δεν είναι μια αντιπροσωπευτική περίπτωση υποκλοπής στοιχείων από επιτιθέμενους που κοιτάζουν κρυφά πάνω από τον ώμο μας. Φανταστείτε όμως ένα περιβάλλον γραφείου ή σχολείου, όπου συνάδελφοι ή παιδιά μπορεί να βρίσκονται κοντά σε χρήστες των οποίων τους αριθμούς τηλεφώνου γνωρίζουν. 

2. Προβλήματα με το PayPal: Σε ένα παρόμοιο δεύτερο πείραμα, ο Jake έβαλε στοίχημα με έναν φίλο του ότι θα μπορούσε να υποκλέψει έναν από τους διαδικτυακούς λογαριασμούς του. Αυτή τη φορά πήγε στη σελίδα σύνδεσης του PayPal για να ζητήσει επαναφορά του κωδικού πρόσβασης. Γνωρίζοντας το email του χρήστη, το πληκτρολόγησε και επέλεξε την επιλογή ελέγχου ασφαλείας ενός κωδικού SMS που εστάλη στο τηλέφωνό του. Με παρόμοιο τρόπο με το παραπάνω παράδειγμα, ο Jake μπόρεσε να κατασκοπεύσει κρυφά τη συσκευή του φίλου του καθώς αναβόσβηνε ο κωδικός. Έτσι, απέκτησε πρόσβαση στο λογαριασμό PayPal του φίλου του. Για άλλη μια φορά, ο επιτιθέμενος πρέπει να γνωρίζει το email του θύματος, είτε μέσω του shoulder surfing, είτε βρίσκοντας ένα email που έχει παραβιαστεί προηγουμένως σε μια σκοτεινή ιστοσελίδα, είτε με άλλα μέσα. Στη συνέχεια, θα πρέπει να βρεθεί κοντά στον χρήστη για να εντοπίσει τον κωδικό επιβεβαίωσης καθώς αναβοσβήνει. Και πάλι, ένα γραφείο ή ένα σχολείο θα ήταν το ιδανικό μέρος. Ωστόσο, αν ένας shoulder surfer είχε επικεντρωθεί σε έναν στόχο που εργάζεται σε δημόσιο χώρο για αρκετή ώρα, οι πιθανότητες είναι ότι τελικά θα εντόπιζε τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του.

Τι θα μπορούσε να σημαίνει για εσάς το shoulder surfing;

Το επιχείρημα εδώ είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι ακόμα πολύ εύκολο για τους κακόβουλους παράγοντες να υπερπηδήσουν τον πήχη ασφαλείας – ειδικά αν έχουν τη δυνατότητα να βρίσκονται κοντά στον φορητό υπολογιστή ή τη συσκευή σας. Πάρα πολλοί από εμάς επιτρέπουν στις ειδοποιήσεις να αναβοσβήνουν στις οθόνες μας. Μπορεί να έχουμε ευαισθητοποιηθεί τόσο πολύ που τις αγνοούμε. Όμως εκείνοι που κοιτάζουν πάνω από τον ώμο μας δεν το κάνουν. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το θύμα στο παραπάνω παράδειγμα της PayPal εργαζόταν στον τομέα της κυβερνοασφάλειας για 20 και πλέον χρόνια. Αν μπορεί να πέσει θύμα απάτης με αυτόν τον τρόπο, πολλοί άλλοι θα πάθαιναν το ίδιο.

Μόλις ένας κακόβουλος δράστης αποκτήσει πρόσβαση στο λογαριασμό σας, θα μπορούσε:

• Να αλλάξει τους κωδικούς και στη συνέχεια να εκβιάσει τα θύματά του για να τους δώσει
• πρόσβαση στους λογαριασμούς τους.
• Να χρησιμοποιήσει τεχνικές brute force για να δοκιμάσει τα ίδια email/logins για πρόσβαση σε άλλους λογαριασμούς
• Να κλέψει τις προσωπικές σας πληροφορίες για να τις χρησιμοποιήσει σε απόπειρες απάτης ταυτότητας ή phishing.
• Να μεταφέρει χρηματικά ποσά σε δικούς του λογαριασμούς
• Να προκαλέσουν και να εκφοβίσουν τα θύματα δημοσιεύοντας ακατάλληλο περιεχόμενο από τους λογαριασμούς τους

Τι μπορείτε να κάνετε για να αποτρέψετε το shoulder surfing;

Ο αντίκτυπος μιας τέτοιας πειρατείας λογαριασμού μπορεί να κρατήσει πολλούς μήνες. Οι

κυβερνοεγκληματίες μπορεί να καταφέρουν να κλέψουν χρήματα και προσωπικές πληροφορίες, ενώ μπορεί να χρησιμοποιήσουν τον λογαριασμό σε επιθέσεις ηλεκτρονικού ψαρέματος για πολλούς μήνες. Η ανάκτηση των χαμένων χρημάτων και η επαναφορά των πιστωτικών βαθμολογιών μπορεί να διαρκέσει ακόμη περισσότερο. 

Με αυτά τα δεδομένα, ακολουθούν μερικές στρατηγικές μετριασμού των κινδύνων:

1. Μη χρησιμοποιείτε τους ίδιους κωδικούς πρόσβασης σε διαφορετικούς λογαριασμούς και χρησιμοποιήστε έναν διαχειριστή κωδικών πρόσβασης για την αποθήκευση μοναδικών, ισχυρών κωδικών. Ενεργοποιήστε τον έλεγχο ταυτότητας πολλαπλών παραγόντων (MFA). Αλλά επιλέξτε μια εφαρμογή ελέγχου ταυτότητας (π.χ. Google Authenticator, Microsoft Authenticator) και όχι μια επιλογή κωδικού μέσω SMS.

2. Να ειστε παντα σε εγρηγορση όταν συνδέεστε στους λογαριασμούς σας σε δημόσιο χώρο. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσετε να εργάζεστε σε αεροπλάνα, τρένα, αεροδρόμια, λόμπι ξενοδοχείων κλπ. Ή τουλάχιστον να εργάζεστε με την πλάτη στον τοίχο.

3. Χρησιμοποιηστε φιλτρο προστασίας απορρητου στους φορητούς υπολογιστές για να διασφαλίσετε ότι δεν μπορεί κάποιος να κατασκοπεύσει την οθόνη σας.

4. Μην αφήνετε ποτέ καμία συσκευή χωρίς επιτήρηση σε δημόσιο χώρο. Και βεβαιωθείτε ότι είναι κλειδωμένες με ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης.

Το shoulder surfing εξακολουθεί να είναι μια σε μεγάλο βαθμό υποτιμημένη απειλή. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να σας συμβεί από μια επίθεση ηλεκτρονικού ψαρέματος. Αλλά ισχύουν οι ίδιοι κανόνες. Να είστε σε εγρήγορση. Να είστε προετοιμασμένοι. Η ασφάλεια έχει προτεραιότητα.

Τεύχος 94